रवि लामिछानेको सांसद पद खारेजीको माग गर्दै सर्वोच्चमा रिट (भिडियो हेर्न तलको लिंक क्लिक गर्नुस)
प्रकाशित मिति । २ पुस, २०७९ ।
काठमाडौ । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछानेको प्रतिनिधसभा सदस्य पद खारेज गर्न माग गर्दै सर्वोच्च अदालतमा रिट दायर भएको छ ।
सिन्धुली घर भएका युवराज सफलले संवैधानिक इजलासमा दायर गरेको रिटमा रवि लामिछानेको सांसद पद र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको सभापति पद खारेज गर्न माग गरिएको छ ।
रिटमा रवि लामिछाने, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, निर्वाचन आयोग, संघीय संसद र जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंलाई विपक्षी बनाइएको छ ।
रवि, दायाँ-बायाँ नलाग, अघि बढ – पार्टीको आइडियोलोजी बारे केजरीवाल भन्छन्, ‘हामी समस्याको समाधान लेफ्टमा पाउँछौं भने लेफ्टबाट लिन्छौं, राइटमा पाए राइटबाट ।’ राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले पनि त्यसै गरे भइगयो । विचार वा सिद्धान्तको घनचक्करमा फस्नु आवश्यक छैन ।
‘कब तक छुपे रहोगे बैगन तू पत्ते के आड मे, आखिर तू एक दिन बिकना है मेरे बजारमे !’ यो हरफ एउटा बसको ढोकामा लेखेको धेरै अघि मैले पढेको थिएँ । अस्ति चुनावताका उम्मेदवारहरूका घरदैलो कार्यक्रमका झाँकीहरू देख्दा उक्त हरफ मलाई खूब याद आइरह्यो ।
चुनावमा नयाँको खोजी
म झापा जिल्ला क्षेत्र नं. १ को मतदाता हुँ । यहाँबाट २०७४ सालमा सांसदको चुनाव जितेर बेपत्ता भएका कमरेड राम कार्की यसपालि चुनाव बजारमा थिएनन् ।
नेताज्यू, नमस्कार ! मतदाताले भन्न नपाउँदै उल्टै नमस्कार पाइने चुनावको समयमा हो । जहाँ बैगनहरू आफूलाई बिकाउन, मतदाता फकाउन अनेक हर्कत गर्छन् । यस २०७९ सालको चुनावमा एउटा खास फरक देखियो । त्यो हो- नयाँ अनुहारको खोजी ।
आम मानिसलाई सिद्धान्त र विचारसँग खासै सरोकार थिएन । नयाँ अनुहार चाहिएको थियो । नेपाली राजनीतिमा जो स्पेस ओगटेर बसेका थिए, उनीहरू छाड्न तयार थिएनन् । राजनीतिक पार्टीहरूका उपल्ला हर्ताकर्ता आफैं दोहोरिन, तेहरिन लालायित थिए । यस अवस्थामा नयाँ अनुहार, खासगरी युवाले अपेक्षा अनुसार चुनावमा टिकट पाएनन् । यही ग्यापलाई पूरा गर्न स्वतन्त्रको लहर आयो ।
गत वैशाखको स्थानीय निर्वाचनमा यसको प्रष्ट संकेत देखिइसकेको थियो । तर यस तथ्यलाई बेवास्ता गर्दा आम निर्वाचन २०७९ को परिणाम कांग्रेस र एमालेले सोचेभन्दा बेग्लै आएको छ । यस चुनावबाट नेपाली राजनीतिमा नवप्रवेशी राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले राम्रो स्थान बनाएको छ । उता मधेशमा पुराना शक्तिहरूलाई धक्का दिंदै जनमत पार्टी अगाडि आएको छ ।
दलीय व्यवस्थामा एकादुई स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूको विजयले देशको अवस्थामा तात्विक परिवर्तन ल्याउन सक्दैन । तर, राजनीतिक पार्टीहरूबाट निराश नेपाली जनताको मनोविज्ञानमा कुनै चामत्कारिक नायकको आशा थियो । बालेनहरूको जित पश्चात् नयाँ अनुहारको माग झनै बढ्यो ।
युवा उमेर समूहको जनसंख्यामा उल्लेख हिस्सा छ । यसले नेपाली समाजको वस्तुगत परिस्थिति नयाँ अनुहारको पक्षमा थियो । सामाजिक सञ्जालहरूमा त्यसको प्रतिविम्ब छर्लङ्ग देखिएको थियो ।
निर्वाचनको नजिक–नजिक २०७८ साल मंसिरमा भएको नेपाली कांग्रेस पार्टीको महाधिवेशनमा युवा आवाज घनीभूत रूपमा उठेको थियो । महाधिवेशनबाट गगन थापा, विश्वप्रकाशहरूको उदयले नेपाली समाज केही आशावादी भए पनि, गत चुनावमा नयाँ अनुहारको खोजी जारी थियो ।
घण्टीको जितको तीन आधार
स्थानीय निर्वाचनमा लौरो चिह्नको सफलताले आगामी संसदीय चुनावमा स्वतन्त्र उम्मेदवारीलाई हौस्यायो । ४ मंसिर २०७९ मा आम निर्वाचनको घोषणापश्चात् केही स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूको चर्चा सुनिन थाल्यो ।
त्यसैमध्येका एक चर्चित पात्र रवि लामिछानेले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी नै दर्ता गरे । वैकल्पिक शक्तिको रूपमा उदाउन प्रयास गरेको विवेकशील साझा पार्टी आफैं छिन्नभिन्न र दिशाहीन बनेको थियो । तथापि, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीलाई नयाँ वैकल्पिक शक्तिको रूपमा भन्दा पनि स्वतन्त्रको लहरलाई भजाउने दाउको रूपमा हेरिएको थियो ।
गैरदलीय उम्मेदवारहरूको कारण आमनिर्वाचन २०७९ को फरक परिदृश्य देखा पर्ने अनुमान गर्दैगर्दा गत साउनमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी हतारमा जन्मिएको थियो ।
जुन बेला गैरदलीय उम्मेदवारले जित्ने तीन आधार नेपाली समाजमा बलियोसँग हुर्कंदै थियो । ती आधारहरू थिए— १. नयाँ पुस्ताको उदय २. नेपाल बाहिरका नेपाली ३. वाक्कदिक्क आम सर्वसाधारण ।
३५ वर्ष उमेर मुनिका बालेन पुस्ताका मतदाता नेपालको कुल मतदाताको करिब एक तिहाइ रहेको तथ्यांक छ । रेमिट्यान्स पठाउने नेपाल बाहिरका नेपालीले अर्थतन्त्र धान्ने मात्र होइन, अब राजनीति पनि प्रभावित गर्न थालेको छ । राजनीतिक दलहरूप्रति आम सर्वसाधारणको वितृष्णा जगजाहेर नै छ ।
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको वैचारिक लाइन र अस्पष्टता सम्बन्धी जुन कुरा छ, यो त्यति चिन्ताको विषय होइन । देश र जनताप्रति इमानदार भएर काम गर्दै अघि बढ्दै जाँदा त्यसले आकार लिंदै, स्पष्ट हुँदै जान्छ ।
संगठनमा शक्ति हुन्छ । रविले पार्टी नै खोलेपछि सांगठनिक शक्ति पनि हासिल गरे । रवि आफैं कतिको क्षमतावान छन्, आफ्ना एजेण्डा कसरी जनतासामु राख्छन् र मतदातालाई विश्वस्त पार्न सक्छन् भन्ने कुराले चुनावी जित हार तय गर्ने वाला थियो । जुन रविले राम्रैसँग गरे ।
निर्वाचन क्षेत्रमा दलको सांगठनिक आधार र कार्यकर्ताको दलबल विना पनि मिडिया, खासगरी सामाजिक सञ्जालको माध्यमबाट मतदाता समक्ष पुग्ने सुविधा थियो ।
आफैं सेलिब्रेटी पत्रकार, आम सर्वसाधारणमा चिनिएको अनुहार भएकोले रविले त्यसको पनि राम्रै उपयोग गरे । आखिर, रविले चार महिने शिशु पार्टीलाई पुराना जब्बर पार्टीहरूको बीच चौथो राजनीतिक पार्टीको रूपमा उभाएका छन् ।
कतिपय गैरदलीय उम्मेदवारले स्वतन्त्रको च्याँखे थाप्नु भन्दा बरु रविको स्वतन्त्र पार्टीसँग सहकार्य गरेका भए केही सिट संख्या अझ बढ्न सक्थ्यो । तथापि, नेपाली समाजको निकै ठूलो हिस्साले रविलाई झ्वाट्ट विश्वास गर्न नसकेको देखियो । मतदान गर्न नगई घरमै बस्ने जनतालाई रविले तान्न सक्नुपर्थ्यो ।
अब आगे के होला ?
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको चुनावी जित अप्रत्याशित होइन । रवि लामिछानेको उदय नभए पनि उनको ठाउँमा कोही न कोही आउँथ्यो । कांग्रेसले गगन थापालाई प्रधानमन्त्रीको रूपमा प्रस्तुत गरेर चुनावमा उत्रिएको भए चुनावी परिदृश्य अर्कै हुन सक्थ्यो ।
कांग्रेस र एमाले पार्टी आगामी दिनहरूमा कसरी चल्छन्, त्यसले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको स्पेसलाई निर्धारण गर्नेछ । रवि लामिछाने र उनको टिमको इमानदार, निरन्तर र सक्रिय प्रयास जारी रह्यो भने त्यो राजनीतिक स्पेस फराकिलो हुँदै जानेछ ।
स्थापित राजनीतिक दलहरूले चुनाव अघि रवि लामिछानेलाई चुनौती मानेका थिएनन् । रविलाई खिसीटिउरी गरेर, उनको पार्टीलाई प्राप्त भोटलाई ‘नानीमैयाँ भोट’ भनेर जनताको मतलाई अपहेलना गरेर राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीलाई केही फरक पर्ने वाला छैन । रविको कद घट्ने वाला छैन ।
अर्कालाई गालीगलौज गर्नु उनीहरूको संस्कार भइसकेको छ । दशकौंको वामपन्थी आन्दोलनबाट उदाएका, प्रधानमन्त्री भइसकेका व्यक्तिहरू नेपाली राजनीतिको घटनाक्रमलाई विश्लेषण गर्न सक्षम नभएका होइनन् ।
तर, जसरी पनि पदमा बसिराख्नुपर्ने र आफ्नो कमी–कमजोरी नदेख्नेले पार्टी कार्यकर्तालाई थामथुम पार्न नानीमैयाँ भोट भन्नुपर्ने बाध्यता हुनसक्छ । तर, त्यसले रवि र उनको पार्टीलाई केही फरक पर्ने वाला छैन ।
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको वैचारिक लाइन र अस्पष्टता सम्बन्धी जुन कुरा छ, यो त्यति चिन्ताको विषय होइन । देश र जनताप्रति इमानदार भएर काम गर्दै अघि बढ्दै जाँदा त्यसले आकार लिंदै, स्पष्ट हुँदै जान्छ ।
भारतको आम आदमी पार्टीलाई जनहितकारी काम गर्न कुनै विचार वा सिद्धान्तको अभाव भएको छैन । केजरीवालको नेतृत्वमा भारतीय राजनीतिमा आम आदमी पार्टीको राजनीतिक सफलता र फैलावट हामीले देख्दै–सुन्दै आएका छौं ।
पार्टीको आइडियोलोजीबारे केजरीवाल भन्छन्, ‘हामी समस्याको समाधान लेफ्टमा पाउँछौं भने लेफ्टबाट लिन्छौं, राइटमा पाए राइटबाट ।’ उनको पार्टीले देशभक्ति, इमानदारी र मानवतालाई मुख्य सिद्धान्तको रूपमा लिएको छ ।
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले पनि त्यसै गरे भइगयो । विचार वा सिद्धान्तको घनचक्करमा फस्नु आवश्यक छैन । आगे रवि र उनको पार्टीको राजनीतिक भविष्य राम्रो छ । आशाको किरण पलाएको छ ।
सरकार बनाउन कसैको बहुमत नपुग्ने भयो । सत्ताको लुँछाचुँडीले बीचमै मध्यावधि चुनाव हुने प्रबल सम्भावना छ । समय गतिशील छ । नेपाली समाज बदलिंदो छ । समयले मानिस र उसको पार्टीलाई कहाँ पुर्याउँछ भन्न सकिन्न । देश चाहिं अघि बढोस् भन्ने कामना ।󠄔
अध्यादेश ल्याउने सरकारको गलत निर्णयको भारी कांग्रेसले बोक्दैन : महामन्त्री थापा
‘सरकारले तत्काल अध्यादेश फिर्ता लिनुपर्छ’
काठमाडौँ — सरकारको नेतृत्व गरिरहेको कांग्रेसका महामन्त्री गगनकुमार थापाले बन्दी रिहाइका लागि भनेर सरकारले मन्त्रिपरिषद्बाट पारित गरेको अध्यादेश फिर्ता लिनुपर्ने बताएका छन् । उनले सरकारले गलत निर्णय लिएको र त्यसको भारी पार्टीले बोक्न नसक्ने बताएका हुन् ।
मन्त्रिपरिषद्को आइतबारको बैठकले रेशम चौधरी, सीके राउतको जनमत पार्टी र नेत्रविक्रम चन्द नेतृत्वको नेकपाका जघन्य अपराधमा संलग्न भई अदातलबाट कैद सजाय सुनाएकालाई रिहाइका लागि भन्दै अध्यादेश पारित गरेको थियो । उक्त अध्यादेश राष्ट्रपतिबाट जारी हुन बाँकी छ ।
अध्यादेशको विरोधमा महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले गरेको आलोचनाको समर्थन गर्दै महामन्त्री थापाले पार्टीले अध्यादेशको समर्थन गर्न नसक्ने स्पष्ट पारेका छन् । ‘सरकारको अध्यादेश ल्याउने निर्णयको विषय र प्रक्रियाका बारेमा महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले राख्नुभएको धारणा शतप्रतिशत सही छ ।
यो मेरो वा विश्वप्रकाश शर्माको मात्र होइन नेपाली कांग्रेस पार्टीकै धारणा हो, मान्यता हो । किनकि विगतमा पटक-पटक यसरी अध्यादेश ल्याउनु सम्पूर्ण रूपमा गलत हो भनेर पार्टीले निर्णय गरिसकेको छ,’ थापाले भनेका छन्, ‘अहिले पार्टीभित्र यो अध्यादेशका बारेमा न त कुनै छलफल भएको छ, न कुनै निर्णय नै भएको छ ।
त्यसैले विगतमा पार्टीको अडान जे थियो आज पनि त्यही नै छ । अत: सरकारले गरेको यो गलत निर्णयको भारी पार्टीले बोक्न सक्दैन ।
अध्यादेश कानुनी, राजनीतिक र नैतिक हिसाबले गलत रहेको थापाको भनाइ छ । उनले अध्यादेश गलत हुनुका थप कारण भनेका छन्, ‘यो असंवैधानिक, अलोकतान्त्रिक र संसदीय व्यवस्थाको मर्म विपरीत छ । अहिलेको सरकार कामचलाउ हो, यसले दुरगामी महत्वको निर्णय गर्न मिल्दैन । अध्यादेश ल्याउन कानुनी र संवैधानिक हैसियत यो सरकारलाई छैन । यसको विषय र मनसाय गलत छ ।’
आवश्यक परेमा नयाँ संसद्ले विधेयक ल्याएर कानुन बनाउन सक्नेमा अहिलेको सरकारले त्यस्तो गर्न नमिल्ने थापाको भनाइ छ । ‘अदालतमा विचाराधीन मुद्दालाई सरकारले फिर्ता लिन मिल्दैन । यो राजनीतिक विषय हो भन्ने लागेर आवश्यकता देखे नयाँ संसदले कानुन बनाएर प्रक्रिया अगाडि बढाउन सक्छ,’ उनले भनेका छन्, ‘अदालत र संसद्को क्षेत्राधिकारको विषयमा कार्यपालिकाले हस्तक्षेप गरेको छ, त्यसैले सरकारले तत्काल अध्यादेश फिर्ता लिनुपर्छ ।’
